Trung học Bồ Đề Nguyên Thiều Hình thành và quá trình hoạt động:

[b

Trung học Bồ Đề Nguyên Thiều
Hình thành và quá trình hoạt động:
(Địa chỉ: Phước Lộc- Tuy Phước - Bình Định)
Trần Hữu Lam
Cựu Giáo sư Bồ Đề Nguyên Thiều
Là một Giáo sư công lập nhưng cộng tác với Trung học Bồ Đề Nguyên Thiều ngay từ buổi ban sơ nên sự hình thành và hoạt động của Nguyên Thiều tôi đều hay biết và nhớ rất rõ.
Tháng 5/1963 Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất, Quận Tuy Phước được ông Giám Đốc Nha tư thục Bộ Giáo dục Sài Gòn cấp phép cho mở tại Tu Viện Nguyên Thiều một trường Trung học đệ nhất cấp (THCS) lấy tên là TRUNG HỌC BỒ ĐỀ NGUYÊN THIỀU. Ban Giám đốc nhà trường (BGH) gồm 4 người : Đại đức Thích Đổng Quán làm Giám đốc; Đại đức Thích Viên Dung - Hiệu Trưởng thầy Trần Bùi Thao - Giám học; thầy Bùi Hàn - thư ký văn phòng ; bảo vệ là ông Huỳnh Ngọc và 8 Giáo sư cơ hữu. Cơ sở vật chất của trường là hội trường và các phòng tu học của các chú tiểu nhường lại. Trường khai giảng vào 15/7/1963 gồm 3 lớp đệ thất (Lớp 6) 2 lớp đệ lục(Lớp 7); 2 lớp đệ ngũ (Lớp và 1 lớp đệ tứ (Lớp 9) Trường hoạt động được 2 niên khóa là: 1963 - 1964 và 1964 - 1965.
Tháng 5/ 1965 chính quyền Sài gòn biến Nguyên Thiều thành khu Quân sự không cho ai được xâm phạm kể cả học sinh Nguyên Thiều. Học sinh không có chỗ tiếp tục học tập . Giáo hội và Ban Giám đốc Nhà trường được sự đồng ý của chính quyền địa phương , trường Bồ Đề Nguyên Thiều được dời về Diêu Trì cách trường cũ khoảng 20km Địa điểm mới chỉ là một đám đất thổ đang trồng mì . Không có cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy. Một ban xây dựng được cấp tốc thành lập do ông hội trưởng (PHHS) làm trưởng ban và các phụ huynh có tay nghề mộc và xây dựng làm thành viên . Việc xây dựng tiến hành khẩn trương cả ngày lẫn đêm . Sau 10 ngày đêm cơ sở vật chất của trường cơ bản hoàn thành gồm 2 dãy nhà lợp tole vách ván mỗi dãy 3 phòng học và một dãy chính xây bằng gạch ngói kiên cố gồm 4 phòng học và 1 văn phòng được thiết kế theo hình chữ môn giữa sân là cột cờ.
Khai giảng năm học mới 1964 - 1965 tại trường mới, ngoài số học sinh tư hữu còn các học sinh của các trường khác xin chuyển trường về học rất đông, số học sinh tăng lên gấp bội. Việc học và dạy đi vào nề nếp ngay buổi ban đầu . Thời điểm này tại thị trấn Diêu Trì rất đông học sinh cư trú, ra đường đâu cũng gặp học sinh, vào nhà nào cũng có học sinh trọ học, người ta bảo "Diêu Trì là thị trấn của học sinh Bồ Đề Nguyên Thiều thật không ngoa"
Niên khóa 1967 - 1968 trường có trên 25 lớp trong đó số học sinh lớp đệ tứ (Lớp 9) có đến 6 lớp. Cơ sở vật chất cũng phát triển dần so với yêu cầu . Phụ huynh học sinh yêu cầu với nhà trường mở thêm lớp đệ tam (lớp 10) để cho các em lớp đệ tứ được tiếp tục học tập chứ không xuống Quy Nhơn hay đến các trường khác vì kinh tế khó khăn, nếu không các em phải nghỉ học.
Nhận thấy yêu cầu chính đáng. Ban Giám đốc và nhà trường cử ông Giám học Trần Bùi Thao và Sài gòn xin nâng cấp trường trung học đệ nhất cấp Nguyên Thiều (THCS) lên thành trường trung học Đệ nhị cấp (10 - 11- 12) và đã được Bộ giáo dục Sài gòn chấp thuận. Biết Bồ đề Nguyên Thiều đã nâng cấp thành đệ nhị cấp (THCS + THPT) các học sinh địa phương hiện đang học các nơi xin chuyển trường về học để được gần nhà đỡ tốn kém. Ban giám đốc nhà trường lúc này là Đại đức : Thích Đổng Quán làm Giám đốc, Bác sĩ Trần Đình Phô làm Hiệu trưởng thay cho Đại đức : Thích Viên Dung đi tu học. Giáo sư Trần Bùi Thao giám học, thầy Trần Hữu Đả - thư ký giáo vụ; thầy Trần Hữu Khôi thư ký điều hành học sinh ; cô Trần Thị Ngọc Huỳnh - thư ký - Thủ quỹ; ông Huỳnh Ngọc làm bảo vệ, cùng hơn 25 Giáo sư cơ hữu.
Khai giảng năm học mới 1968 - 1969 trường Trung học đệ nhị cấp Nguyên Thiều đủ các lớp từ đệ thất đến đệ nhất (Lớp 6 đến 12) Thế là trường trung học Nguyên Thiều là trường Đệ nhị cấp hoàn chỉnh. Không khí học tập thật là vui vẻ và khí thế . Để đáp lại yêu cầu cho học sinh, ngoài thành phần giáo sư cơ hữu, Ban giám đốc còn mời thêm các giáo sư công lập có tiếng tăm tham gia giảng dạy với tư cách giáo sư công chức dạy giờ (thỉnh giảng) như thầy Huỳnh Hữu Dụng, thầy Phạm Ngọc Bích, Thầy Hiện, thầy Vinh , thầy Ba …. Nhà trường còn cử người lên tận Bình Khê (Tây Sơn) mời Giáo sư Nguyễn Thao hiện đang làm Tổng giám thị trường trung học Quang Trung Bình Khê về phụ trách một số giờ tiếng anh do yêu cầu của học sinh và nhà trường . Riêng tôi mặc dù năm 1965 tôi được bộ giáo dục Sài gòn cử làm hiệu trưởng trường Trung học Đề Thám An Túc cũng được Ban giám đốc mời ở lại phụ trách một số giờ toán cho học sinh . Mặc dù bận rộn, tôi đã vui vẻ nhận lời ở lại cộng tác cho đến ngày giải phóng 30/4/1975.
Không khí giảng dạy và học tập ở trường Bồ Đề Nguyên Thiều thật là vui vẻ và bài bản, học sinh chăm ngoan, lễ phép, Thầy Phạm Ngọc Bích có lần tâm sự với tôi là "Mỗi đêm xem thời khóa biểu thấy mai có giờ dạy ở BĐNT là vui vẻ là thích thú trong lòng vì học sinh Bồ đề ngoan hiền và chăm học không như học sinh thành phố" . Tôi cũng có cùng nhận định như thầy.
Tháng 4/1975 Nước nhà hoàn toàn giải phóng. Đất nước ta sạch bóng quân thù. Theo chủ trương chung của Đảng và Nhà nước: Tất cả các trường công lập hay tư thục đều do nhà nước thống nhất quản lý. Trung học BĐNT cũng trong trường hợp đó . Thế là Ban Giám đốc, Hội đồng giáo sư đương nhiên giải tán, nhường chỗ cho ban giám hiệu và hội đồng sư phạm nhà trường của chính quyền cách mạng đảm nhiệm công tác điều hành và giảng dạy. Học sinh vẫn ở trong lớp cũ, bạn học cũ nhưng học tập với tinh thần mới của chính quyền cách mạng.
Như vậy là từ 1963 - 1975 đúng 12 năm. Mười hai năm Bồ đề Nguyên Thiều đã tham gia công tác giáo dục đào tạo nhân tài cho đất nước. Một con số dễ nhớ vì ngẫu nhiên trùng hợp với con số 12 năm trong hệ thống giáo dục Nước nhà.
Ngày nay Bồ Đề Nguyên Thiều không còn nữa, những hình ảnh thân thương của Ngôi trường và học sinh ngoan hiền đã ăn sâu vào tâm khảm của những người đã giảng dạy và học tập tại BĐNT . Chúng ta có quyền hảnh diện và tự hào rằng "Bồ Đề Nguyên Thiều đã góp phần đào tạo nhân tài cho đất nước 12 năm qua, cơ sở vật chất của BĐNT đã góp phần giải quyết khó khăn cho công tác giáo dục huyện nhà trong buổi ban đầu"
Giờ chúng ta đang nhắc lại đôi nét về Bồ đề Nguyên Thiều cùng sự hoạt động của nhà trưởng, chúng ta không quên tưởng nhớ và thương tiếc các cựu giáo sư BĐNT đã ra đi về cõi vĩnh hằng . Xin được kính cẩn nghiêng mình trước vong linh của các cựu giáo sư quá cố , thành kính cầu chúc linh hồn các cựu giáo sư chóng siêu thoát và cầu mong gia đình con cháu các cựu cố giáo sư có được cuộc sống an nhàn và sung túc. Xin được kính gửi lời thăm và cầu chúc các giáo sư Nguyên Thiều hiện đang còn sống và cư trú trên mọi miền đất nước hoặc đã ra nước ngoài có được cuộc sống yên bình cùng gia đình, vợ con vui vẻ, hạnh phúc trong những ngày còn lại cuối đời. Xin cầu chúc các cựu học sinh của Bồ đề Nguyên Thiều sức khỏe, hạnh phúc, thành đạt và thăng tiến công tác đem tài năng của mình ra phục vụ cho quê hương đất nước.
Thầy trò trường Bồ đề Nguyên Thiều luôn thương yêu và tưởng nhớ về nhau …!
Trung học Bồ Đề Nguyên Thiều luôn trong trái tim tôi …!
Tuy Phước, ngày 02 tháng 9 năm 2014
Trần Hữu Lam[/b]